Küçük çocuğu olan anne ve babalar, beyne ziyan vereceği niyetiyle yüksek ateş ve ateşli havalelerde büyük endişe yaşıyorlar. 5 yaşından küçük çocuklarda görülen nöbetlere titreme ve kasılma üzere durumların eşlik etmesi yaşanan kaygıları daha da artırıyor. Aslında, korkulanın tersine, havaleler çocukta bilişsel ziyana yol açmıyor. Bu nöbetler sırasında ailenin şuurlu davranması gerektiğine dikkat çeken Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Hepsen Mine Serin “Aileler için çok korkutucu bir imaj olmakla birlikte, ateşli nöbetler uygun huylu nöbetlerdir ve 1-2 dakika üzere kısa müddette sonlandıkları için beyne ziyan vermezler. Ateşli nöbetlere bağlı bilişsel gerilik, akademik performansta düşme, davranış sıkıntıları üzere kalıcı etkilenmeler görmeyiz. Lakin 30 dakikayı aşan nöbetler beyinde hasarlanmaya neden olabilir” diyor.
Her 3 çocuktan 1’inde birinci belirti nöbet oluyor!
Ateşli nöbetler, tıptaki ismiyle “febril konvülsiyon” bebek ve küçük çocuklarda en sık görülen nörolojik hastalıkların başında geliyor. Bu nöbetler altı ay ila 5 yaş ortasındaki çocuklarda beyin enfeksiyonu, zehirlenme, baş travması üzere tanımlanmış bir neden olmadan ateşle birlikte ve çoklukla ateşin birinci gününde ortaya çıkıyor. Çocukların üçte birinde hastalığın birinci belirtisi nöbet oluyor ve ateşin yüksekliği lakin hastanede saptanabiliyor.
Genellikle birinci 2 yaşta ortaya çıkıyor
Yaşa bağımlı olan ateşli nöbetler, 5 yaşından küçük çocukların yüzde 2 ila 4’ünde ve sıklıkla erkek çocuklarda görülüyor. Ülkemizde yapılan bir çalışma; havale görülme oranının yüzde 3,3 olduğunu gösteriyor. Ateşli nöbetler çocukların yüzde 50’sinde ilk 2 yaşta; bununla bir arada en sık 18-24 ay ortasında ortaya çıkıyor. Ateşli nöbetlerin küçük yaşlarda görülmesinin sebebi, bağışıklık sisteminin gelişme sürecinde olduğu için enfeksiyon gelişmesinin daha kolay olmasıyla açıklanıyor.
Ailede varsa havale riski artıyor
Peki neden kimi çocuklarda havale görülüyor? Bunun en değerli nedenini genetik yatkınlık oluşturuyor, birinci ve tekrarlayan ateşli nöbette aile hikayesinin olması risk faktörü sayılıyor. Ateşli nöbet geçiren çocukların yüzde 25 ila 40’ının ailesinde ateşli nöbet geçiren öbür bireyler bulunuyor. Hatta ailede ateşli nöbet geçiren kişi sayısı ne kadar çoksa çocukların ateşli nöbet geçirme riski de o kadar artıyor. Yüksek ateş, viral enfeksiyonlar, yakın vakitte aşı yapılması da yeniden bu tabloya yol açan risk faktörleri ortasında yer alıyor.
Boş bakıyor yahut gözlerini bir noktaya dikiyorsa…
Ateşli nöbetler en sık boş bakma, tüm bedende gevşeme, gözleri bir noktaya dikme formunda gözlemleniyor. Bazen nöbetler tüm bedende yahut tek tarafta kol ve bacakta kasılma yahut titreme halinde ortaya çıkabiliyor. Havalelerdeki ateş faktörünün rolüne değinen Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Hepsen Mine Serin “Nöbet ekseriyetle ateş süratle yükseldiğinde görülse de, temel tetikleyici ateşin derecesi oluyor. Ölçülen ateş çoğunlukla 39 derecenin üstündedir. Her 4 çocuktan 1’inde ateş 38-39 derece ortasında görülüyor. Nadiren 38 derecenin altındaki olaylarda ateşli nöbet görebiliyoruz. Çocuk ateşi fark edilmeden de nöbet geçirebiliyor ve hastanede ateşi yüksek saptanabiliyor” diyor.
Tedavide emel nöbetin tekrarlamasını önlemek
Ateşli nöbetlerin tedavisinde temel gayenin nöbet tekrarını önlemek olduğuna işaret eden Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Hepsen Mine Serin “Koruyucu tedavi ve uzun periyot tedavi üzere farklı tedavi alternatifleri mevcut. Seçilecek tedavi programına çocuğun durumuna nazaran karar veriliyor. Ateşli nöbeti evvelce iddia etmek ya da önlemek mümkün olmasa bile bir kez nöbet geçiren çocuğun ateşlendiği periyotlarda ateşini yakın takip ederek denetim altına almak kıymet taşıyor” diyor.
Nöbet sırasında dikkat etmeniz gereken 8 kıymetli kural!
Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Hepsen Mine Serin, çocuk meskende nöbet geçirirse yanlışsız müdahale edebilmek için öncelikle sakin kalmanın kıymetini vurgulayarak, nöbet sırasında anne ve babaların dikkat etmeleri gereken kuralları şöyle sıralıyor:
- Nöbet sırasında, kendine ziyan vermeyecek bir alanda kıyafetlerini çıkarın.
- Hareketlerini durdurmaya çalışmayın. Nöbet aktivitesi beyinde sonlanıncaya kadar hareketler devam eder, tutmakla durmaz.
- Rahat soluk alabilmesi için sol yana yanlışsız yatırıp, başını hafif geri konuma getirin.
- Ağzını açmaya zorlamayın, parmak ya da kaşık sokmayın. Bu hareketiniz hem parmağınızda hem de çocuğun ağız içinde yaralanmaya neden olur.
- İlaç içirmeye çalışmayın. İlaç teneffüs yoluna kaçar ve çocuğun oksijensiz kalmasına yol açar.
- Sarsmayın ve üzerine su dökmeyin. Bu davranışlar nöbeti durduramaz ve çocuğa ziyan verir.
- Nöbetin müddetini takip edin. Mümkünse nöbeti cep telefonu kamerasıyla kaydedin.
- Nöbet durduktan sonra en yakın sıhhat kuruluşuna başvurun.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
